Електрификација

Електрификација

Електрификацијата во Прилеп започнала уште во 1917 година, за време на Првата светска војна. Тогаш Германците поставиле мотори на неколку места и ја произвеле првата струја во Прилеп, исклучиво за свои потреби. Подоцна, со посебна дозвола, дел од струјата било дозволено да се користи за работилници, а еден дел и за осветлување на градот и на некои куќи.

Една година пред да отстапат, Германците изградиле и електрична централа. Машините биле монтирани, но поради повлекувањето, централата не почнала да работи, односно, Германците ја демонтирале и ја разурнале за неколку часа.

Во 1931 година била изградена и пуштена во работа електрична централа со погон на дизел мотор со јачина од 100 KW и генератор од 80 KVA.
Подоцна Биле изградени уште три вакви трафостаници.
Во 1939 година биле регистрирани 600 приклучоци на домаќинства.
Тогаш биле осветлени и прилепските улици, како и чаршијата, но капацитетот на централата не бил во состојба да го задоволи потребите на целиот град.
Работното време на овие централи било од 18 до 23 часот.
До ослободувањето Бучин било единствено село кое користело струја.
Во Бучин се користела струја од монтиран агрегат на вода од воденица.

Во 1945 година во Прилеп имало 885 приклучоци на домаќинства и 284 улични светилки, додека во 1957 година биле регистрирани 5500 приклучоци на домаќинства и 450 улични светилки.
Во 1957 година набавени се првите флуоросцентни улични светилки.
Први осветлени улици во Прилеп биле булеварот „Маршал Тито“, потоа „Борка Талески“, „Сотка Ѓорѓиоски“ и „Иво Лола Рибар“.

По ослободувањето, со вклучувањето на Прилеп во електроенергетскиот систем во Македонија, односно, со пуштањето на битолската хидроцентарала, градот веќе почнал да ги задоволува реалните потреби на домаќинствата.
Формирано е претпријатието „Електрична централа“ – погон Прилеп и е монтиран нов дизел мотор за придвижување на генераторите.
Во 1653 година е формирана Електро-дистрибуција Прилеп со што започнува брза елекрификација на прилепските села.

_____________________________________________________________

Прилеп, 28 ноември 1930 година
Do
Gospodinu
Sotiru Spaseviču
Student farmacije
Skalčičeva 35/IV
Zagreb

Чок Селам (Многу поздрави)

Од Бибито Шишко

…Моторите во електричната централа се инсталирани, по улици диреците се наместени, жиците и сијалиците во Варошко мало се готои, сегде се работи „пуном паром“.
Овије дни ће с’отвори првата електричарска радња.
Ко шо глеш градо ће ни биди осветлен до кај Нова година.
Корзото за десетина дена ће биди гото. Убо је нараено.

_____________________________________________________________

1984 година
„Стопански весник“

„ЕЛЕКТРОПРИЛЕП“ КРВОТОК НА СТОПАНСТВОТО

ООЗТ „Електроприлеп“- Прилеп, ги снабдува со електрична eнepгиja потрошуВачите од Oпштините Прилеп и Крушево како и неколку населени места од општината Битола, или вкупио 130 населени места.
За задоволување на потребите на потрошувачите со електрична eнepгиja, ООЗТ ООЗТ „Електроприлеп“ презема годишно околу 160 MVVЧ електрична eнepгиja пoстигнувајќи притоа максимална моќност од окулу 35 MVV. Oнаа енергија се презема од eлeктроенергетскиот, систем на СРМ преку една трафостаница 110/35 КV на „Електрапренос“ и една трафостаница 110/35/10 КV сопственост на „Електроприлеп“.

Со програмата за долгорочна eкономскa стабилизациja е зацртано да не се врши вработување во административниот дел туку во производниот, односно во eксплоaтaциjaтa, изградбата и наплатата на електрична eнeprиja.
Haплaтатa на потрошената електрична eнepгиja за преку 32.000 потрошувачи ja врши Одделението за набавка, наплата и пресметка на електрична eнepгиja, преку сметките и фактурите нa потрошена електрична eнepгиja кои се изработуваат во сопствениот мини центар за Автоматска обработка на податоци опремен со две сметачки машини од типот L-9000.
Центарот е оформен од 1979 година и покpaj за изработка на сметки и фактури с користи и за други задачи спрема утврдените програми.
Квалитетот на наплата е добар но во последно, време станува се потешко да се нaплатат побарувањата од пoтpoшyвачитe, заради зголемената цена на електричната енepгиja и значително поголеми сметки за потрoшената електрична eнергијa. Coглeдyвajќи ги овне потешкотии, во „Електроприлеп“ веќе е во тек нова реализациja на градовите Прилеп и Крушево, како и измена во начинот на наплата по населените места, а се со цел да се постигне поголем ефект во наплаќањето на пoбарувањатa и подобрување на комуникaциjaта, “Електроприлеп” – потрошувач.

ПОДОБРУВАЊЕ НА РАБОТНИТЕ УСЛОВИ

Исто така, се планира да се подобрат просторните услови за работа на наплатната служба заради подобро воспоставување контакти меѓу службата и потрошувачот и обезбедување на наплата во текот на целиот ден и во неработните саботи со што ќе се создадат услови наплатата да ja врши ceкoj потрошувач во време кога тоа му го дозволуваат можностите.

Поважни показатели од деловниот успех на ООЗТ „Електроприлеп“ – Пpилеп во 1983 годииа се следните:

Вкупен приход: 480.417.786.02 динари
Maтepиjални трошоци: 386.887.814 динари
Доход 93.529.371 динари
Пpoсечен личен доход по вработен: 17.244
Остаток на доход: 15.452.683
Инвестиции: 60.856.236
Основни средства:103.939.544

За квалитетно снабдувањe на потрошувачите со електрична eнергија, cе грижи Одделението за eксплоатациja нa електроенергетските пoстројки кое заедно со Oдделението за paзвоj, инвестиции, пpоектирање и изградба се грижи да бидат исправни постoечките електро-енергетски објекти, а во согласност со paзвојнитеe програми на ООЗТ „Електроприлеп“ – Прилеп да се градат благовремено нови oбjeкти за oбeзбeдyвaњe на квалитетна електрична eнepгиja на потрошувачите.
Во нajcкорo време и двете одделeниja ќе бидат сместени на една локaциja и ќе имаат солидни услови за заедничка работа, што уште ловеќе ќе ja подобри заедничката работа на oдpжувањетo и градбата на електроенергетски oбjeкти.
Големо внимание вработените од „Електроприлеп“ посветуваат за квалитетното oдpжувањe на електроенергетските oбjeкти.

За таа цел се преземени и се преземаат низа мерки за опремувањe со опрема и за oбeзбeдyвaњe потребни услови за работа како што се:

- Oпременоста со мexaнизaциja и возила за извpшyвaњe на нajcлoжени работи од oдpжувањто на oбjeктитe до 35 KV напон (трафостаници, далекуводи и друго) е на завидно ниво.
- За откpивањe на дефекти на каблови, воздушни водови и друга опрема ООЗТ „Електроприлеп“ е опремен со мерна кола и комплет мерни инструменти за таква намена
- Испитувањето на заштитата и нejзиното пoдecyвањe, е една од нajвaжнитe задачи за заштита на електро-енергетските oбjeкти од оштетуивањe или хаварии, „Електроприлеп“ е опремен со соодветна опрема и стручен кадар.
- Opгaнизaциjaртa има посебна група за oдpжувањe, сepвисирањe и ремонт на расклопни апарати (раставувачи, прекинувачи и друго).
- Посебно внимание се посветува на стручното yсовршувањe на вработените за успешно извpшyвањe на работните задачи.
- Дежурната служба дежура пocтојано.
- Opгaнизaциjaтa е опремена со сопствена радио мрежа преку кoja се пратат состојбитe и договараат работите.

РАЦИОНАЛЕН РАЗВОЈ

Paбoтејќи према зацртаната студиja, а имајќи ги во предвид сегашните состоjби во енергетиката на СРМ како и присутните потешкотии во стопанството, проблемите со средствата за инвестициона изградба на електродистрибутивните организации и друго, одговорните за paзвоj на „Електроприлеп“ ги имаат зацртано следните правци за понатамошната изградба што се вградени во плановите и програмите за развоj на оваа ООЗТ:

- Paзвоj и изградба на 20 KV мрежа за премин на 20 KB напонско ниво за градското пoдpaчje на Прилеп.
- Изградба на нова трафостаница 110/20/10 KV во Прилеп, согласно студијатa за paзвоj.
- Peконстpyкциja и модернизациja на старите мрежи и ТС (посебно на оние бакарни проводници) со соодветна опрема (со алуминиумски проводници).
- За смалување на загубите во мрежите, покpaj мерката за реконстpyкциja на мрежите и примена на 20 KV напон, се вградуваат постоjaни кондензаторски батерии за компeнзaциja на реактивната eнepгиja. Овие батерии се вградуваат во трафостаниците 35/10 KV и 10/0,4 KV и досега се вградени во мрежите на ООЗТ „Електроприлеп“ околу 3600 KLAr, и во трафостаници 35/10 KV и 2500 KBAг во 50 дистрибутивни трафостаници додека индустриските потрошувачи го решаваат ова прашање во соработка со „Електроприлеп“ -Прилеп.
- Paзвоj на споредните дejности заради обезбедување на доволен доход, бидejќи се повеќе се смалува делот на средствата што остануваат за електродистрибутивните организации по продаден KVVЧ
-Изградбата на трафостаница 35/10 KV во Крушево за нaпojyвање на Крушево и околината.
-Изградба на повеќе дистрибутивни трафостаници и тоа во подpaчjeто од градовите и населените места каде моментално не се испорачува квалитетна електрична eнepгиja.
- Изградба на воздушни водови и кабловски врски заради обезбедување на двостранo напоjyвањe на потрошувачите што се покажа мошне корисно при честите редукции на електрична енергиja кога и кваровите беа зачестени, тогаш дефектите се поправаа и потрошувачите имаа електрична eнергиja.
- Eлeктpификaциja на ридско планинските и погранични населени места кои досега се останати без електрична eнергиja. Како резултат на ваквите ангажирања е пуштањето на електрично осветление во селата Дабница во 1982 година и во селото Беловодица во 1984 година. Во план е електрификaциja на селото Tpojaци, и тогаш би останале многу малку села не електрифицирани.
Заради ангажираноста во извршувањето на работните задачи, воспоставената соработка со OПO, Собранието, Извршниот совет, РО и Месните заедници, а посебно за постигнати резултати во работењето „Електроприлеп“ е носител на највисокото општинско
пpизнание во 1980 година, доделена е награда Плакета „9-ти Септември“.

ООЗТ „Електроприлеп“ во 1983 година работеше со 167 вработени со следнава квалификациона структура:
ВШС 15
ВСС 11
ССС 25
НСС 23
ВКВСС 18
КВСС 64
НКВС 11